موسيقى و رقص‌هاى محلى، استان لرستان:

موسيقى لرى از سرچشمه‌هاى موسيقى «رديف» و رديف‌نوازى است که بخش مهم آن از طريق کمانچه و کمانچه‌نوازى محلى در موسيقى رسمى ايران (رديف) نيز تأثير گذاشته است. موسيقى محلى لرستان چندان ناشناخته نيست؛ ولى برخلاف بسيارى از موسيقى‌هاى نواحى ديگر ايران ، از حيث مقامات محدود است و معمولاً در «دستگاه ماهور» اجرا مى‌شود. موسيقى لرستان به چهار بخش : موسيقى کار ، موسيقى مرا...سم ، موسيقى عروسى و موسيقى ترانه‌هاى روز تقسيم شده است. ترانه‌هاى لرى با همهٔ‌ پيوندى که با ريشهٔ‌ زبان فارسى دارند ، ‌ براى همهٔ فارسى‌زبانان قابل فهم نيستند. اين موسيقى ، ‌ از لحاظ اجرايى ، ظريف و پيچيده است. غناى کلامى فراوان دارد و مهم‌تر از همه ، ‌ از روحيهٔ سلحشورى و حماسى برخوردار است. مهم‌ترين ترانه‌هايى که در استان لرستان خوانده مى‌شود عبارتند از : «شه‌نومه خواني» (شاهنامه‌خواني) که جزو موسيقى حماسى است و سخاوتمندى و سلحشورى را همراه با تاريخ پردرد بيان مى‌کند و معمولاً در «چهارگاه» اجرا مى‌شود. «بزميري» که بيش‌تر براى تلف شدن حيوانات اهلى خوانده مى‌شود. هالوه گَنِم خَرِم ، دوره دوره ، ‌ کَشکِلَه شيرازى خرم‌آبادى که قصهٔ‌ عشق و عاشقى و مهر و دوستى سادهٔ روستايى است که در هر منطقه به فراخور حال خود تا حدودى تغييراتى در آن داده‌‌اند. على دوستى يا على سونه در اصل اسم شخص بوده که بعدها به نام همان فرد معروف شده است. کشکله شيرازى گرمسيرى ، کوکلاشيرى جو ، ‌ کوش طلا که بيش‌تر همسرايى زنان و مردان در غم از دست دادن يکى از نزديکان است. بميرم ، ميوله سيت بيارم ، شيرين و خسرو و دايه‌ دايه که قصهٔ مبارزه‌ها و جنگ‌آورى‌ها و رشادت‌ها است که زبانزد همگان شده است. ميرى ، ‌ قدم‌خير ، اى اى وى وى ، ضرب سنگين سماع ، ضرب سه‌پا و ضرب دوپا که براى مراسم رقص و عروسى است. سازهاى محلى لرستان عبارت‌اند از : کمانچه ، ‌ نى ، سرنا ، دهل ، تنبک ، دوزله و يک نوع ساز که مخصوص مراسم مذهبى فرقهٔ‌ اهل حق است و نام محلى آن «تميره» است. ترانه‌ها و رقص‌هاى لرى بيش‌تر جنبهٔ‌ حماسى دارند و ترانه‌هايى که جنبهٔ تغزلى دارند ، ‌ کمتر متداول و معمول‌اند. رقص‌هاى بومى لرى نيز متنوع‌اند و به صورت گروهى اجرا مى‌شوند. برخى از اين رقص‌ها با آهنگ ملايم و برخى ديگر با آهنگ تند انجام مى‌گيرند. در لرستان ، ‌ هنگام شادى و عروسى رقص‌هاى گروهى انجام مى‌گيرند. معمولاً چند تن از مردان که هر يک چوب‌هايى به دست دارند ، ‌ حرکاتى موزون و هماهنگ را با هم انجام مى‌دهند و زنان هم جدا از مردان ، ‌ با در دست داشتن دستمال‌هاى رنگى و جنباندن موزن آن‌ها در بالاى سرشان به صورت دايره‌وار ، مى‌رقصند