استاد شجریان

 

در مشهد به دنیا آمد. از کودکی با توجه به استعداد و صدای خوبش تحت تعلیم پدر که خود قاری قرآن بود مشغول به پرورش صدای خویش شد، و در ۱۰ سالگی در رادیو به تلاوت قرآن می‌پرداخت.

 در سال ۱۳۵۷ در مسابقه تلاوت قرآن کشوری رتبه اول را به دست آورد.

موسیقی را نزد استادان بزرگ موسیقی ایران فراگرفت. کنسرت‌های زیادی از شجریان به یادگار مانده که از مهم‌ترین آنها می‌توان از کنسرت راست‌پنجگاه به همراه محمدرضا لطفی و ناصر فرهنگ‌فر یاد کرد.

 از کارهای دیگرش، همکاری با گروه عارف و شیدا و همچنین چاووش بود که آثاری به یادماندنی موسیقی ایران را شامل می‌شوند.

 پس از آن با اجرای کنسرتهای بسیار به همراه استادان دیگر به شناساندن موسیقی ایران در جهان کارهای بسیاری انجام داد که هنوز هم ادامه دارد.

به همراه مشکاتیان، لطفی، علیزاده، موسوی، پیرنیاکان، کسایی و دیگر استادان کارهای بسیاری ضبط کرده است.

هم اکنون نیز به اجرای کنسرت به همراه همایون شجریان، حسین علیزاده و کیهان کلهر مشغول است.

استادان آواز

اسماعیل مهرتاش،رضاقلی‌میرزا ظلی، تاج اصفهانی، احمد عبادی، عبدالله دوامی،اقبال‌السلطان آذر، قمرالملوک وزیری

 نورعلی برومند، و محمود کریمی از جمله استادانی بودند که محمدرضا شجریان ردیف‌ها، گوشه‌ها، و دوره‌های آوازی موسیقی ایرانی را پیش آنها تمرین ‌کرد

 همچنین نوازندگی سنتور را نزد جلال اخباری و استاد فرامرز پایور آموخت.

خود عبدالله خان دوامی شاگرد افرادی چون میرزا عبدالله و درویش خان از بزرگان موسیقی و آواز ایرانی بوده است.

همکاری با رادیو و تلویزیون

برای اولین بار در سن ۱۰ سالگی به تلاوت قرآن در رادیو محلی پرداخت و در سال ۱۳۳۷. ۱۸ ساله بود که مشغول به همکاری با رادیو خراسان شد.

سال ۱۳۴۶ به تهران ‌آمد و در اواخر دهه ۴۰ و تا سال ۵۶ با «رادیو ایران» همکاری کرد. به دلیل مخالفت خانواده با نام مستعار «سیاوش بیدگانی» در برنامه «برگ سبز» و «گلهای تازه» اجراهای بسیاری توسط کنسرت رادیو به همراه محمدرضا لطفی، جلیل شهناز، حسن ناهید، ناصر فرهنگ‌فر و دیگر نوازندگان آن دوره اجرا کرد.

 در سالهای آخر حکومت محمدرضا شاه پهلوی، شاه ایران، همکاری خود را به گفته خود به دلیل «پخش آهنگ‌های مبتذل» با رادیو و تلویزیون قطع کرد.

 پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و متعاقب آن انقلاب فرهنگی سال ۱۳۵۹ و قطع برنامه‌های موسیقی همکاری او نیز با رادیو قطع شد.

در سال‌های اخیر و پس از اصلاحات، رادیو فرهنگ، در برنامه نیستان برخی از کارهای قدیمی و جدید او را پخش می‌کند همچنین شبکه چهار جمهوری اسلامی در برنامه‌ای تحت عنوان آوای ایرانی، با استفاده از گنجینه گلهای تازه رادیوایران آواز شجریان را همراه با تصاویری از خوشنویسی، نگارگری و دیگر هنرهای ایرانی پخش می‌کند.

 

جوایز

در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت جایزه پیکاسو و دیپلم افتخار از طرف سازمان یونسکو در پاریس شد.

 این جایزه هر پنج سال به هنرمندی که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش می‌کوشد اهدا می‌شود.

 پیش از وی، این جایزه را نصرت فاتح‌علی‌خان از پاکستان دریافت کرده بود.

محتوای کاری

بیشتر آوازها و تصنیف‌های اجرا شده گزیده‌ای بوده است از اشعار شاعران بزرگ ایران چون سعدی، حافظ، مولوی، باباطاهر، خیام و برخی تصنیف‌های قدیمی با مضامین عاشقانه، و اجتماعی؛ همچنین استاد شجریان در برخی کنسرت‌ها و کارهای جدیدتر خود از «شعر نو» شاعرانی چون «فریدون مشیری»، «نیما»، «سهراب سپهری»، و «مهدی اخوان‌ثالث» و «هوشنگ ابتهاج» استفاده کرده است. از جمله کارهای مشترک او گزیده‌ای است از «رباعیات خیام» با صدای شجریان و رباعی‌خوانی احمد شاملو.

خوشنویسی

محمدرضا شجریان علاوه بر استعدادش در آوازخوانی، علاقه زیادی به خوشنویسی ایرانی دارد، او از سال ۱۳۴۴ به فراگیری خوشنویسی نزد استادان ابراهیم بوذری، و حسین میرخانی می‌پردازد. در حال حاضر ایشان سبک ویژه خوشنویسی خود را دنبال می‌کنند.

آثار

جام تهی، اردیبهشت ۱۳۸۴که در این سال به صورت رسمی بیرون آمد ولی ضبط آن به دهه پنجاه بر می گردد

‌ فریاد، 1383

بی تو به سر نمی‌شود 1381

‌ زمستان است، 1379

بوی باران

‌ آرام جان ‌۱۳۷۸

آهنگ وفا ۱۳۷۸

‌ تلاوت قرآن ۱و ۲ ۱۳۷۸

شب، سکوت، کویر ۱۳۷۷

چهره به چهره،‌۱۳۷۷

راست پنجگاه ۱۳۷۷

عمای هستی ۱۳۷۶

‌شب وصل  ‌۱۳۷۶

رسوای دل ۱۳۷۶

عشق داند ۱۳۷۶

‌ ساز قصه‌گو ۱۳67

در خیال ۱۳۷۵

پیغام اهل دل ۱۳۷۵

همایون مثنوی، اجرا ۱۳63 انتشار 1374

گنبد مینا ۱۳۷۴

جان عشّاق ۱۳۷۴

چشمهٔ نوش ۱۳۷۴

یاد ایام ۱۳۷۴

‌ دلشدگان ‌۱۳۷۱

‌آسمان عشق ۱۳۷۱

سرو چمان ۱۳۷۰

خلوت گزیده‌۱۳۷۰

دل مجنون ‌۱۳۷۰

‌ پیام نسیم  ۱۳۷۰

‌ دستان  ۱۳۶۷

دود عود ۱۳۶۷

نوا ۱۳۶۵

مرکب خوانی ، ‌۱۳۶۵

سر عشق ۱۳۶۵

ماهو، ۱۳۶۵

آستان جانان' 1362

بیداد، ‌۱۳۶۴

پیغام اهل راز  راز دل و انتظار دل ۱۳۵۸

گلبانگ ۱۳۵۷

سپیده

به یاد عارف

سر عشق

بت چین

دولت عشق

جان جان

رباعیات خیام

کنسرت‌ها

کنسرت لندن کوئين اليزابت هال ۱۳۸۴

تهران، آذرماه ۱۳۸۴

همنوا با بم، تهران، دیماه ۱۳۸۲

مرکب‌خوانی، اروپا و کانادا ۱۳۸۱

راست پنجگاه، اروپا و کانادا ‌۱۳۸۱

‌ نوا، اروپا، امریکا و کانادا‌ ۱۳۷۹

‌ داد و بیداد، اروپا، امریکا و کانادا‌ ۱۳۷۹

‌ زمستان، اروپا، امریکا و کانادا‌ ۱۳۷۹

کنسرت شور

تالار وحدت

 ۶۷